Epikteto - Manlibreto

7 Tion prikonsideru, ĉu vi pretas interŝanĝi je tio vian trankvilanimecon, liberon, senperturbon; alie vi do ne risku vin en tion, por ne fariĝi kvazaŭ infano jen filozofo, jen impostisto, poste retoro kaj poste prokuratoro de Cezaro.

Tio ja ne interakordiĝas. Vi devas esti unu homo: ĉu bona ĉu malbona. Vian konsciencon vi devas sekvi aŭ eksterajn influojn. Vi devas klopodi pri via interno aŭ pri via ekstero. T.e. aŭ plenumi la rolon de filozofo au tiun de ordinarulo.

30 :1 Kio decas, tion kutime oni mezuras laŭ situacioj: Li estas patro.

-Estas preskribite, prizorgi lin, en ĉio obei lin, elteni lin se li skoldas aŭ batas.

-Sed li estas malbona patro.

- Sed la naturo ja ne lokis vin ĉe bona patro!? Sed ja ĉe patro!

- Mia frato agas maljuste.

- Gardu do vian sintenon kontraŭ li; ne atentu, kion li faras al vi, sed faru tion, kio estas por vi laŭnature por fari.

Ĉar neniu alia povas trafi vin, se vi tion ne volas. Sed tiam vi estos trafita, kiam vi opinias vin trafita. Kaj se vi ekkutimas atenti la situaciojn, vi lernos kion vi povos atendi de via najbaro, de kuncivitano, de stratego...

31 :1 Koncerne piecon al la Dioj, vi sciu, ke ĉefaĵo estas tio: Havi ĝustajn opiniojn pri ili, ke ili ekzistas kaj ke ili ĉion bone kaj juste gvidas; kaj ke vi ekzercu vin mem pri tio: Obei ilin kaj cedi al ĉiuj okazaĵoj kaj volonte sekvi tiujn, kiel ordonitajn de l' plej alta inteligento. Ĉar tiel vi neniam skoldos la Diojn nek akuzos ilin, ke vi estas malzorgata.

2 Alie tio ne estas ebla, krom se vi nuligos la nociojn 'bono' kaj 'malbono' ĉe tio kio ne dependas de vi, kaj nur aplikas ilin ĉe tio kio ja dependas de vi. Ĉar se vi parolas pri 'bono' kaj 'malbono' en la unua kazo, neeviteble, kiam vi maltrafas kion vi deziras aŭ kiam vi trafas kion vi maldeziras, vi do plendos, kaj malamos tiujn, kiuj estas la kaŭzo. 3 Estas ja propre al ĉiu vivantaĵo, eviti kaj fuĝi la malutilajn aferojn kaj ties kaŭzojn, sed ekserĉi kaj admiri la utilajn aferojn kaj ties kaŭzojn. Estas do neebIe, ke iu kiu kredas ke li estas mistraktata, ĝojus pri tio kion li opinias malutila. Same kiel ne eblas ĝoji pri la malutilo en si mem. 4 Tial filo skoldas la patron, ĉiufoje kiam li ne kundividas kun la filo tion, kion tiu opinias bona. Kaj ĉar Poliniko kaj Eteoklo ambaŭ kredis ke solregado estas bona, tio do faris ilin kontraŭuloj. Kaj tial kamparano ja skoldas la Diojn kaj same la ŝipisto; kaj same la komercisto; tial do ankaŭ tiuj, kiuj perdas edzinon aŭ infanon.

Ĉar kie estas ies profito, tie ankaŭ estas ties pieco.

Kiu okupiĝas pri streboj kaj malemoj laŭdeve, tiu samtempe do bone okupiĝas pri pieco.

Verŝoferadi kaj doni oferojn kaj laŭ prapatra kutimo doni unuaaĵojn, estas ĉiam dece, en pura maniero kaj ne seninterese, nek senzorge nek avarece nek tro disipe.

32 :1 Kiam vi vin turnas al aŭgurado, memoru, ke vi ne scias, kio estos la rezulto, sed ke vi venas ĝuste por sciiĝi tion de la aŭguristo. Sed kia ĝi estos, tion vi scias kiam tien vi iras, almenaŭ se vi estas filozofo. Ĉar se temas unu el tiuj aferoj kiuj ne dependas de ni, neeviteble ĝi estas nek bona nek malbona. 2 Do al la aŭguristo vi ne kunportu deziron aŭ malernon, kaj ankaŭ ne kun timo vi iru al li, sed nur en la konscio, ke ĉio kio devenos el ĝi, estos indiferenta kaj neniel tuŝos vin kaj, kia ajn ĝi estos, dependos de vi bone uzi ĝin kaj tion neniu malhelpos.

Plenkuraĝe do vin turnu al la Dioj kiel konsilantoj: poste, kiam vi estos ricevinta konsilon, memoru, kiuj estis viaj konsilantoj kaj kiujn vi malobeos, se vi ĝin neglektos.

3 Sed al aŭgurado vi nur iru, kiel Sokrato juĝis bona, kiam la tuta demandado spektas la rezulton, kaj kie nek rezonado nek iu alia metodo liveras rimedojn por ekkoni la estonton. Se ekzemple estas via devo endanĝeriĝi pro amiko aŭ pro la patrujo, tiam vi ne demandu, ĉu vi devos endanĝeriĝi. Ĉar se la aŭguristo avertas vin, ke la oferaĵoj montriĝis malfavoraj, estas klare ke la morto estas indikita aŭ kripligo de iu korpoparto aŭ ekzilo. Sed la racio postuIas, ke ankaŭ sub tiaj aŭguroj vi apogos vian amikon kaj endanĝeriĝos pro la patrujo. Tial do, turnu vin al la plej granda aŭguristo, la pitia Apolono, kiu elĵetis el sia templo la viron, kiu ne helpis sian amikon kiam tiu estis mortigata.

33 :1 Fiksu por vi mem certan agmanieron, kaj gardu ĝin, kaj kiam vi estas sola kaj kiam vi estas inter homoj. 2 Estu precipe multe da silento, aŭ diru nur la necesaĵojn, malmultvorte. Sed se foje estas la ĝusta momento diri ion, do diru ĝin, sed ne pri hazardaj temoj, ne pri gladiatoraj bataloj, ne pri ĉevalkonkursoj, ne pri atletoj, ne pri manĝaĵoj aŭ trinkaĵoj, - temoj kiuj ĉie estiĝas -, kaj pleje ne pri homoj en malŝata, laŭda aŭ komparanta maniero.

3 Se vi kapablas, konduku ankaŭ viajn kunulojn per viaj vortoj al tio, kio estas deca. Sed se vi troviĝas sola inter fremduloj, silentu do.

4 Ne multe ridu nek pri multaj aferoj nek senmezure.

5 Ĵuron rifuzu, se nur ebIas, komplete; alie vi ĵuru nur laŭ cirkonstancoj.

6 Festenojn ekster via rondo kaj okazigitajn de nefilozofoj vi evitu. Sed se tarnen fariĝas la okazo, atentu, ke vi ne falu en supraĵajn parolojn. Vi ja sciu, ke se la kamarado estas malpura, ankaŭ tiu kiu rilatas kun li neeviteble malpuriĝas, eĉ se li mem estas plej pura persono.

7 Prenu nur la plej necesajn aferojn por via korpo, kiel manĝon, trinkon, vestaĵon, loĝejon, priservon. Sed evitu ĉiun lukson aŭ pompon.

8 Koncerne amoradon, vi retenu purecon kiom eble antaŭ la nupto; kaj se vi uzas ĝin, nur prenu tion kio estas laŭleĝa.

Sed ne fariĝu ĝena por tiuj, kiuj ja uzas ĝin, aŭ kritikema: vi ne ĉiam paradu per tio, ke vi mem ne uzas ĝin.

9 Kiam iu informos vin, ke certa persono kalumnias vin, ne defendu vin kontraŭ la diroj, sed respondu: Li ŝajne ne konas la ceterajn malbonaĵojn kiujn mi havas, alie li ne rakontus nur tiujn ĉi.

10 Ofte frekventi teatrojn ne estas necese. Sed se prezentiĝas la okazo, okupiĝu nur pri vi mem, t.e. deziru, ke nur okazu, kio vere okazas, kaj ke venku nur la venkanto; ĉar tiel vi ne suferos damaĝon. Sed detenu vin de kriado, de laŭta ridado pri iu, aŭ de ega ekscitiĝo. Kaj post la foriro vi ne multe parolu pri la okazintaĵoj, krom se tio kontribuas al via egalanimeco. Ĉar alie montriĝas el tio, ke vi absorbiĝis de la spektaĵo.

11 Ne facilanime iru al prelegoj publikaj; sed ĉeestante, vi gardu la indon kaj la ekvilibron, kaj samtempe atentu, ke vi ne fariĝu malagrabla.

12 Kiam vi estas renkontonta iun, precipe se estas iu tre alte taksata, tenu antaŭ viaj okuloj, kion farus tiam Sokrato aŭ Zenono; tiam vi ne bezonos demandi vin, kiel vi bone eluzos la cirkonstancojn.

13 Kiam vi frekventas iun kun granda potenco, kalkulu kun tio, ke vi ne trafos lin hejme, ke oni ne akceptos vin, ke oni ĵetfermos al vi la pordojn antaŭ la vizaĝo, ke li ne interesiĝos pri vi. Kaj se malgraŭ ĉio ĉi tamen estas via devo iri, do iru kaj toleru la okazaĵojn sed neniam poste diru en vi mem: Ja ne

--">