Димитр Гессен , Рышард Стыпула - Большой польско -русский словарь Том 1 A-O

polskim oraz spis nazw mitologicznych.
Ze względu na oszczędność miejsca w słowniku pominięto m. in. regularnie tworzone formy stopnia wyższego i najwyższego przymiotników oraz przys łówków; imiesłowy, które nie pełnią funkcji przy­miotników lubrzeczowników; rzeczowniki odsłowneo znaczeniu wyłącznie czynnościowym; wyrazy zgru­białe i zdrobniałe, o znaczeniu wyłącznie augmen- tatywnym lub deminutywnym, jak również czaso­wniki w stronie biernej.
Структура словаря
Układ słownika
Заглавные слова в словаре располагаются в строго алфавитном порядке.
Неизменяемая часть заглавного слова, отде­ленная знаком || (параллельными линиями), в це­лях экономии места заменяется условным знаком ~ (тильдой). Тильда может заменять также все слово целиком при повторении его внутри словар­ной статьи, напр.:
nastr||ój, ~oju м. настроение w; быть не в духе...
При словах, имеющих одно и то же значение и отличающихся только написанием, даются ссыл­ки см. (смотри) от менее употребительных вари­антов к более употребительным, напр.:
dribling, ~u м. см. drybling speaker [spiker] м. см. spiker
Омонимы даются отдельными словарными ста­тьями и отмечаются надстрочной цифрой, напр.:
piec1 м. печь ż...
pie||с2, ~kę, ~cze, npoui. ~kł, npi
Hasła w słowniku podane są w ścisłym porządku alfabetycznym.
W celu zaoszczędzenia miejsca w słowniku użyto znaku ~ (tylda), który zastępuje niezmienną część wyrazu hasłowego, oddzieloną znakiem || (podwójną kreską pionową), lub cały wyraz, jeśli jest on pow­tarzany wewnątrz artykułu hasłowego, np.:
dobry ~ хорошее настроение; być w złym ~oju
Wyrazy o tym samym znaczeniu różniące się jedy­nie pisownią odsyłane są od rzadziej do częściej używanych za pomocą skrótu см. (смотри), np.;
Homonimy oznaczone są cyfrą arabską wynie­sioną u góry, np.:
~czony несов. 1. печь, жарить...
Существительные, которые в разных значениях Rzeczowniki pisane raz z dużej a raz z małej litery пишутся с прописной или со строчной буквы, раз- podane są jako oddzielne hasła, np.: рабатываются отдельными статьями, напр.:
Krakowiak м. краковянин, житель Краковского воеводства
krakowia||к м. 1. мн. ~су житель Кракова...
Видовые пары глаголов даются по алфавиту. Подробно разрабатывается обычно один из видов, более употребительный для данного глагола. В этом.случае при парном видовом глаголе дается ссылка ср. (сравни).
В тех случаях, когда польское слово самостоя тельно не употребляется или чаще употребляется в определенном сочетании, оно дается без перево­да с двоеточием, после которого приводится это сочетание с соответствующим переводом, напр.: bakier: па ~ набекрень...
piet||er: mieć —га разг, трусить... udry: iść па спорить зуб за зуб.
При названиях животных и растений, за исклю­чением самых распространенных, приводится ла­тинское название, напр.:
kujot м. зоол. американский шакал, ruta ж. бот. рута (Ruta L.)
Pary czasowników dokonanych i niedokonanych podane są zgodnie z kolejnością alfabetyczną. Szczegółowo opracowana jest jedna z postaci cza sownika, zaś drugi czasownik odsyła się przy pomocy skrótu ср. (сравни).
W wypadkach, kiedy wyraz polski nie występuje samodzielnie, a używany jest tylko w określonych połączeniach, po takim wyrazie stawia się dwukro­pek i przytacza dane wyrażenia oraz przekład, np.:
Przy nazwach zoologicznych i botanicznych, z wyjątkiem najbardziej rozpowszechnionych, podaje się nazwę łacińską, np.:
койот (Canis latrans)
Польские реалии, не имеющие соответствия в Realia polskie, które nie mają odpowiedników русском языке, транслитерируются и снабжаются rosyjskich, podane są w transliteracji rosyjskiej i соответствующими пояснениями, напр.: opatrzone są odpowiednimi wyjaśnieniami, np.:
bac||a, мн. ~owie м. баца (старший чабан в Татрах)
gunia ж. гуня (верхняя одежда из толстого сукна у жителей Татр)
На всех русских словах, кроме односложных и Wszystkie odpowiedniki rosyjskie, oprócz jedno пишущихся с буквой ё, ставится ударение. sylabowych, i tych, które mają literę ё, opatrzo
ne są znakiem akcentu.
Структура словарной статьи
Budowa artykułu hasłowego
Основой построения словарной статьи и деле­ния слова на значения является семантика поль­ского слова. Порядок значений слова внутри сло­варной статьи определяется частотой употребле­ния, стилистической окраской и сферой употреб­ления.
Отдельные слова, а также значения слов по ме­ре необходимости снабжаются различными поме­тами, список которых прилагается.
Для характеристики объема того или иного зна­чения польского слова даются пояснения на поль­ском или русском языках (в скобках курсивом) или иллюстративные примеры, напр.:
gromadzie несов. ... 2. (skupiać) собирать, сосредоточивать...
liniowiec м. 1. линейный корабль, линкор (okręt bojowy)-, лайнер (statek pasażerski)...
jarzm Цо с. 1. ярмо; woły w ~ie волы под ярмом; 2. перен ярмо, иго; ~ niewoli ярмо
рабства...
Если слово выступает в различных граммати­ческих функциях, то при значениях после цифры дается соответствующая грамматическая инфор­мация, напр.:
Punktem wyjścia budowy artykułu hasłowego i podziału na znaczenia jest język polski. O kolejnoś­ci znaczeń, w obrębie artykułu hasłowego, decydo wała częstotliwość użycia, zabarwienie stylistyczne oraz zakres użycia.
Poszczególne wyrazy, jak również znaczenia, zao­patrzone są, w miarę potrzeby, w kwalifikatory, których spis podany jest w załączeniu.
Zakres poszczególnych znaczeń danego hasła określają objaśnienia podane po polsku czy po ro­syjsku (w nawiasie kursywą) lub --">