Библиотека knigago >> Старинное >> Старинная литература >> La Danĝera lingvo

Ulrich Lins - La Danĝera lingvo

La Danĝera lingvo
Книга - La Danĝera lingvo.  Ulrich Lins  - прочитать полностью в библиотеке КнигаГо
Название:
La Danĝera lingvo
Ulrich Lins

Жанр:

Старинная литература

Изадано в серии:

неизвестно

Издательство:

неизвестно

Год издания:

ISBN:

неизвестно

Отзывы:

Комментировать

Рейтинг:

Поделись книгой с друзьями!

Помощь сайту: донат на оплату сервера

Краткое содержание книги "La Danĝera lingvo"

La unua eldono de La danĝera lingvo estis publikigita en 1973 de la eldonejo L'omnibuso en Kioto. La broŝuro aperis en tre mal- granda eldonkvanto, sed unu jaron poste ĝia enhavo estis presita kiel ĉapitro 21 en la verko Esperanto en perspektivo. En 1975 ampleksigita versio de la unua eldono aperis en japana traduko, farita de Kurisu Kei, ĉe la eldonejo hvanami en Tokio.

Tie ĉi estas nun publikigita nova, tute reverkita manuskripto - la rezulto de plurjara ekspluato de tre granda, parte tute nova fontmaterialo. Estis mia deziro fari originalan kontribuon al la esploroj de la centjara historio de Esperanto, donante la ĉefan atenton al specifa aspekto de la historio - tiu kiu estis longe neglektata, eĉ de esperantistoj mem ofte rigardata kiel tabuo. Nome, temas pri la kontraŭstaro kaj la persekutoj, kiujn renkon- tis Esperanto pro politikaj-ideologiaj motivoj. Mi volis priskribi la sorton de la adeptoj de lingvo, kiun tra la jardekoj cenzuristoj, policanoj, naciistaj ideologoj kaj diverstipaj diktatoroj kalum- niis kiel „danĝeran".


Читаем онлайн "La Danĝera lingvo". Главная страница.

LA, DANGERA UNGVO

alyaksandr.koshal@gmail.com Aleksandro Koŝal ^HBe Benapycb!!! 29.10.2020 Minsko, Belarusio.

TAUlrich Lins

DANGERA UNGVO

Studo prila

persekutoj kontraŭ Esperanto

Eldonejo "Progreso

© U. Lins 1988

© "Progreso", postparolo 1990

a eldono ĉe Bleicher-Eldonejo (D-7016 Gerlingen,

FR Germanio) por Universala Esperanto-Asocio (Rotter- dam, Nederlando).

a eldono lau aparta kontrakto inter Universala Esperanto-Asocio kaj eldonfejo "Progreso".

ISBN 5-01-003136-1

ANTAŬPAROLO

La unua eldono de La danĝera lingvo estis publikigita en 1973 de la eldonejo L'omnibuso en Kioto. La broŝuro aperis en tre mal- granda eldonkvanto, sed unu jaron poste ĝia enhavo estis presita kiel ĉapitro 21 en la verko Esperanto en perspektivo. En 1975 ampleksigita versio de la unua eldono aperis en japana traduko, farita de Kurisu Kei, ĉe la eldonejo hvanami en Tokio.

Tie ĉi estas nun publikigita nova, tute reverkita manuskripto - la rezulto de plurjara ekspluato de tre granda, parte tute nova fontmaterialo. Estis mia deziro fari originalan kontribuon al la esploroj de la centjara historio de Esperanto, donante la ĉefan atenton al specifa aspekto de la historio - tiu kiu estis longe neglektata, eĉ de esperantistoj mem ofte rigardata kiel tabuo. Nome, temas pri la kontraŭstaro kaj la persekutoj, kiujn renkon- tis Esperanto pro politikaj-ideologiaj motivoj. Mi volis priskribi la sorton de la adeptoj de lingvo, kiun tra la jardekoj cenzuristoj, policanoj, naciistaj ideologoj kaj diverstipaj diktatoroj kalum- niis kiel „danĝeran".

Mi do ne traktas la „internan" historion de la Esperanto- movado, sed la malamikajn reagojn, kiujn Esperanto kaj ĝiaj parolantoj renkontis ĉe politikaj reĝimoj kaj ideologioj, precipe ĉe la naziismo kaj stalinismo. Aliflanke, ne estas eble limigi sin nur al priskribo de la formoj, en kiuj Esperanto estis atakata. Necesas prezenti la argumentojn de la kontraŭuloj kaj analizi la motivojn, kiuj igis politikajn reĝimojn kun tre malsama karaktero persekuti la Esperanto-movadon. Tiuj motivoj povis fonti kaj el fundamentaj ideologiaj pozicioj kaj el konkretaj poli- tikaj interesoj. En iigo kun tio, mi klopodas prilumi ankaŭ la sin- tenon de la movado mem kaj de individuaj esperantistoj, ĉar se ni ne konsciigas al ni la estiĝo-fonon de la lingvo, la motivojn de Zamenhof, la vsuĵnnetodojn, la teorion kaj strukturon de la movado, ni apenaŭ povus atingi komprenon pri tio, kial Esper- anto iĝis objekto de persekutoj.

Jen estu listigitaj kelkaj demandoj, al kiuj la studo celas doni respondon. Kio entute estis provoka ĉe Esperanto? Cu estis ĝia nura ekzisto kiel internacia lingvo aŭ pli multe la maniero de ĝia praktika uzo? Kia estis la politika-socia medio, en kiu la Esper- anto-movado varbis por sia celo: dua lingvo por ĉiu homo? Kian rolon ludis adaptiĝemo kaj memfido fronte al registaroj, pri kies subteno la movado esperis, de kiuj ĝi tamen ne volis dependigi sian ekziston? Kia estis la rilato inter la „neŭtrala" lingvo kaj la „ideaiismaj" lingvo-adeptoj? Kiel interrilatis la esperantistoj kaj la adeptoj de aliaj celoj, kiuj estis direktitaj al tutmonda solida- reco, ekzemple la pacifistoj, socialistoj kaj komunistoj? Kaj kiel la esperantistoj reagis je la - ofte neatenditaj - konfliktoj kun siaj kontraŭuloj? Kiap instruon ili tiris el la persekutoj por la propra difino de la Esperanto-movado?

Por komprenigi la malfacilan pozicion de Esperanto en la batalkampo de ideologioj kaj potenc-interesoj, mi opiniis necesa almenaŭ skize klarigi ankaŭ la politikan evoluon de la koncernaj landoj, precipe en la cara Ruslando, en Germanio, en la balkanaj landoj, en Ĉinio kaj Japanio kaj en Soveta Unio. Tiamaniere sur la historion de la lastaj cent jaroj estas ĵetita - mi esperas - iomo da lumo, laŭ ĝis nun neordinara perspektivo. Mia baza intenco estis ĝuste tiu: montri, kiom da suspektemo, malŝato kaj rezisto elvokis la strebado al sendiskriminacia interhoma komunikado - strebado, kiu ofte estis identigata kun difinitaj grupoj (judoj, komunistoj, etburĝoj), sed kiu fakte reprezentas memstaran, hom-proksimigan internaciismon kaj kiel tia rifuzas esti metita en kutimajn kategoriojn. La persekutoj kontraŭ Esperanto tial instigu al konkludoj, kiuj transiras la temon de Esperanto kaj cetere konservas validon ankaŭ por la nuntempo.

Mi ŝuldas dankon al multaj esperantistoj pro tio, ke ili per la disponigo de informoj kaj klarigoj helpis la pretiĝon de la nun publikigita teksto. La nomoj de kelkaj helpintoj aperas en la piednotoj. A1 ili mi aldonas tie ĉi nur sinjorojn Norbert Barthel- mess, Michel Duc Goninaz, David L. Gold, Itd Kanzi, Kurisu Kei, Simo Milojeviĉ kaj Gaston Waringhien, kiuj bonvolis legi la manuskripton parte aŭ tute. (Sed pri eraroj en la prezento de faktoj aŭ en interpretoj kompreneble estas respondeca nur mi.) Dum la esplora laboro mi multe profitis de la kolektoj en Biblio- teko Hodler (UEA), en Internacia Esperanto-Muzeo en Vieno kaj en la bibliotekoj de Japana Esperanto-Instituto kaj de Esper- anto-Asocio de Britujo. Tre bonvenaj estis la materialoj, kiujn kelkajn jarojn antaŭ sia forpaso donacis al mi Teo Jung, precipe la jarkolektoj de revuoj el la 20aj kaj 30aj jaroj. A1SAT kaj sin- joro Eduard Borsboom mi dankas pro la ebligo konsulti nepubli- kigitajn leterojn skribitajn de kaj al E. Lanti. Helpon donis ankaŭ nemovadaj institucioj, inter kiuj la Universitataj Bibliote- koj en Koin, Bonn kaj Tokio, Federacia Arkivo en Koblenz, Ins- tituto pri Nuntempa Historio en Londono, Regna Instituto pri Milit-Dokumentado en Amsterdamo kaj Instituto pri Germana kaj Eksterlanda Laborista Literaturo en Dortmund. Fme, mi dankas al ĉiuj, kiuj helpis en la teknika prizorgo de la libro.

Oktobro 1986 U.L.

Atentigo

En citaĵoj mi lasis la originalan lingvaĵon netuSita, krom se temis pri eviden- taj preseraroj.

Pri la transskribo de propraj nomoj el lingvoj kun nelatina alfabeto mi konscias, ke mankas unueco de opinioj. Por tiu ĉi libro mi solvis la proble- mon jene: Ĉinaj nomoj estas transskribitaj laŭ la sistemo nun uzata en la Popoia Respubliko, japanaj laŭ tiu oficiala sistemo, kiun preferas plimulto de la esperantistoj en Japanio. Rilate aliajn, ekzemple rusajn, nomojn mi uzis transskribon tre proksiman al la scienca, tamen kun kelkaj cedoj favore al la Esperanta alfabeto. En referencoj kaj citaĵoj, nomoj aperas en sia origi- nale uzita formo.

Por personoj el orientaziaj landoj validas la sinsekvo: familia nomo unue, persona nomo poste.

En la piednotoj la plena titolo de libro estas indikita nur ĉe la unua mencio interne de ĉapitro; ĉe postaj citoj la titolo aperas mallongigite. Pri kelkaj ofte cititaj verkoj (interalie EdE, EeP, PVZ) vidu la liston de mallongigoj. Kiam temas pri revu-artikoloj, la nomon de la periodaĵo kutime sekvas la numero de la jar-volumo, poste la jaro de apero. Se tra la jar-vohimo estas kontinua nombrado de paĝoj, mi rezignis indiiki la numeron de la (monata k.s.) kajero.

Listo de mallongigoj

ASE Asocio de Sovetiaj Esperantistoj

BBC British Broadcasting Corporation (Brita Radio)

BEA Bulgara Esperantista Asocio

BIL P.E. Stojan, Bibtiograŭo de internacia tingvo, Genĉve 1929

Оставить комментарий:


Ваш e-mail является приватным и не будет опубликован в комментарии.