Библиотека knigago >> Старинное >> Старинная литература >> La Veraj interparoladoj de Sokrato

Han Ryner - La Veraj interparoladoj de Sokrato

La Veraj interparoladoj de Sokrato
Книга - La Veraj interparoladoj de Sokrato.  Han Ryner  - прочитать полностью в библиотеке КнигаГо
Название:
La Veraj interparoladoj de Sokrato
Han Ryner

Жанр:

Старинная литература

Изадано в серии:

неизвестно

Издательство:

неизвестно

Год издания:

ISBN:

неизвестно

Отзывы:

Комментировать

Рейтинг:

Поделись книгой с друзьями!

Помощь сайту: донат на оплату сервера

Краткое содержание книги "La Veraj interparoladoj de Sokrato"

Averto de la Literatura Komitato

La manuskripto de Lanti, datita 1944, estis de li las- ita en provizora formo. Ni reviziis ĝin kun ple.j granda respekto, korektante la evidentajn plumerarojn kaj far- ante kiel eble plej malmulte da Ŝanĝoj.

Lanti esperantigis kelkajn grekajn nomojn, kaj lasis la aliajn en la frenca transskribo, sed krajone kaj inter citiloj. Evidente li intencis poste mem revizii sian tekston kaj esperantigi ilin. Ni adoptis la transskribojn de PIV por Ĉiuj, kiuj troviĝas en ĝi; la aliajn ni trans- skribis konforme al tiuj modeloj.

Krome ni aldonis kelkajn klarigajn piednotojn kaj finan glosaron.

Inter la ŝanĝoj, kiujn ni permesis al ni, ni notas la forigon de la mallongigo k anstataŭ ka.j, kaj de la serio alio, aliu. aliam, aliel : pri ĝi kredeble Lanti estus mem rezigninta, lcLel siatempe li rezignis pri la provitaj formoj ti-kiu, ks. (Ni konservis nur alies).

Ni esperas, ke tiel agante ni ne perfidis nian karmemo- ran amikon.

Читаем онлайн "La Veraj interparoladoj de Sokrato". [Страница - 2]

Sed la aferoj, kiuj Ŝajnas utilaj al Satono la mensogema kaj la aferoj, kiuj ŝajnas utilaj al Sokrato la verdirema,malofte estas la samaj. Tiel ke Satono utiligas la verdireman Sokraton por celoj, kiuj neniel estas sokra- tecaj, kiuj iafoje estas anti-sokratecaj.

Dum la vlvo mem de Sokrato, Satono, tiu senhontulo, ko- mencis mensogi koncerne Sokraton. La "bona majstro nur sim- ple diris : "Kiom da aferoj tiu junulo atribuas al ipi, pri kiuj'mi neniam ekpensis !" Se li povus diveni, kian uzon Satono faros je ilia intimo, kiel li ĝin utiligos por doni aŭtoritatecon al mil dogmoj sen- aŭ malutilaj, li.estus forpelinta per sia bastono la dikbastonan viron [3].

Certe, oni povas ektrovi en kelkaj dialogoj, aparte en la "Apologio de 3okra.to" tia, kian Satono redaktis ĝin, pli ol unu aŭtentikan parolon. Kiuj ofte rilatis kun Sokrato rekonas tute senpene tiujn parolojn. Per ilia familiara to- no kaj per ilia kuraĝa soneco. Tiuj maloftaj gutoj, kiuj estus refreŝigaj, Satono perdas kaj dronigas ilin en marĉo el sal-^amaraj mensogoj. Kaj iuj dialogoj mensogas ekde la unua vorto ĝis la lasta, aparte, kiel oni vidos ĝustaloke, tiu, kiu, eĉ titole mensoga, nomiĝas Kritono.

Se iu miras pri iuj malmildaj paroloj de Antisteno la bastardo, Antisteno la bastardo komplez.os klarigi : Oni ankaŭ nomas min - pro kio mi fieras - Antisteno la hundo. Mi estas la hundo de Sokrato. Vi amu aŭ malamu min kiel la plej fidelan, la plej vigle atentan, la plej sagacan el la hundoj kaj la plej liberigitan je ridinda hontemo. Mi mor- das la malamikojn de Sokrato. Kaj mi rekonas ilin en ĉiuj iliaj travestioj. Kun duobla plezuro kaj duobla furiozo, mi mordas tiujn, kiuj, maskite kiel amikoj aŭ kiel disĉiploj, venas ŝteli liajn parolojn por ilin aliigi, ŝteli la nutron, kiun li malavare disdonas al ĉiuj homoj, por anstataŭ li dis- doni ĝin, post kiam ili venenis ĝin..

2

Mi, Antisteno la bastardo, kiun aliuj nomas - pro kio mi fiera - Antisteno la hundo, mi eldiros nur la veron kaj mi diros la tutan veron. Eĉ, se ĝi ekzistas, tiun, kiu malfavo- ras min. Iafoje Sokrato eldiris parolojn, lciujn mi ne povas entute aprobi. Tiajn, same kiel la aliajn mi samforme redi- ros, nenion forprenante-, nenion aldonante, nenion ŝanĝante. Pro respekto al la vero. Tial ke Antisteno la hundo ne estas ia Ksenofono aŭ ia Satono- Sed, pro respekto al alia vero kaj por la profito de la junuloj, mi aldiros, ke mi ne apro- bas tiujn parolojn, kaj IdLal rni ne aprobas ilin.

Tamen, jen estas malakordo, kiun mi tuj rimarkigas, kaj eble ne plu mencios. Kiuj legis miajn aliajn verkojn kaj aparte la dialogon en tri libroj, kies titolo estas "Satono aŭ pri la Diskutemo". tiuj scias, ke Sokrato multe malpli fidis la dialektikon ol Platono. Mi mem eĉ malpli fidas la.dialektikon ol Sokrato. Pro motivoj detale konig- itaj en tiu dialogo, neniu diskutado povas rezultati. A1 tiu verko mi resendas tiujn, kiuj interesiĝas pri tiuj aferoj.

La interesiĝantoj pri tiuj aferoj vidos en tiu verko, kiel mi frakasas la dialektikon per dialektikaj rimedoj (ĝi estas la plej ega malfeliĉo, kiu povis okazi al tiu malbonsorta ento) kaj kiel mi detruas la dialektikon en la nomo de la racio.

Ĝe la unua libro pri Satono, la interesiĝantoj pri tiuj aferoj vidos, kiel ĉiu dialektika provo nepre sin apogas sur iu difino, kaj kiel ciu difino mensogas. Tuj kiam,ajis- tataŭ signi aferon per ĝia nomo, ci diligentas por ĝin di- fini, jen okazas, ke ci signas ĝin per aliaj nomoj ol la ĝia, jen okazas, ke ci anstataŭigas la ekzaktan signon per malekzaktaj signoj, jen okazas, ke ci similigas kaj mal- distingas aferojn, kiujn la realo distingas kaj apartigas.

Kiuj interesiĝas pri tiuj aferoj, tiuj vidos en la dua libro, kiel difino multobligas la malfacilaĵojn, kiujn ĝi pretendas solvi. Por difini vorton, necesas pluraj vortoj. Ni maikonsentis pri unu termino, jen ni malkonsentas alme- naŭ- pri du. Ci bezonas ankoraŭ du vortojn almenaŭ por di- fini ĉiun el la terminoj de cia unua difino. Jen ci havas kvar vortojn por difini, poste ok. Jen ci havas, diros iu, okupon por la tuta vivo. Antisteno ne diras, kiel tiu iu. Antisteno scias,. ke ci ne povos tre longe daŭrigi cian ridindan provon. Tial ke la vortoj de iu lingvo ne ekzis- tas laŭ senf-ina nombro. Baldaŭ ci difinos per vortoj jam uzitaj , ci difinos .per tio, kio estas _difinenda, ci klar- igos per tio, kio bezonas, laŭ cia.konfeso, klarigon. Tiel ci rondiras en cirklo.

Aŭ ci haltos Ĉe la rando de abismo. Ci estos alveninta ĝis iu vorto tro ĝenerala, por ke ci povu .loki ĝin en pli vastan specon. Tiam ci haltos pro neceso kaj ci estos lon- ge marŝinta vane. Pli trafdirite, ci estos laciĝinta, por atingi la malon je tio, kion ci celis. Tial ke ju pli ĝe- nernla epta.s vorto, des pli ĝi estas senenhava ka.j malkla- r-: i al aferoj - >-1 ci. ^-unr-ruij.

Ekzĉmple, ci volis difini la homon. Post longa vojo, pli kaj pli malluma, ci atingas la nocion estulo. Tie necesas, ke ci haltu. Nu, ci malpli bone scias tion, kio estas la estulo, ol tion, kio estas la homo. •

Kaj ĉio 8i tio, en la dua libro pri Satono, estas pruden- te dirita nur rilate la difinojn de la filozofoj, ne rilate al la.difinoj de la geometroj. Geometriisto ne diras tion, kio estas, sed, kion li revas; Li bone scias, ke en la natu- ro ne ekzistas perfekta cirklo nek senlarĝa linio.■Nenio mal- helpas, ke ci difinu cian revon, ĉar ci konsistigas ĝin per tio, kion ci volas kaj.nur per tio. Tial la rezonoj de geo- metriisto validas dum ili'priparolas la revojn de geometri- isto. Tuj kiam ili celas, ekster la intelekto de geometriis- to, koncerni aĵojn, ili Ĝesas esti tute validaj.

Jen estas kelkaj el la veraĵoj, kiujn Antisteno starigas en la du unuaj libroj de "Satono".

Sed la tria libro konfuzas eS pli komplete, se eblas, la diskutemulojn.

Eĉ se ci sukcesus difini al ci vorton, ci neniel estus difininta ĝin por mi. Neniu vorto havas la saman sencon por du homoj. Se ci ne scias tiujn aferojn, estas pro tio, ke ci neniam pripensis la signifon de vorto ĉu por ci, ĉu por mi, ĉu por iu alia.

Aŭ vorto signifas nenion por ci, aŭ ĝi rememorigas al ci unu aŭ plurajn aferojn de ci spertitajn. Kiam ci elparolas la vorton homo, ci resumas ĉion, kion ciaj sentumoj, cia racio kaj eble cia fantazio spertis koncerne la homon. Sed mi ne havis la samajn spertojn, kiel ci. Mi ne renkontis ekzakte la samajn homoĵn; ilin mi ne konis samproporcie, sammaniere, havante kun ili ekzakte la samajn interrilatojn kaj estante ekzakte en la sama animstato. Se al ci ŝajnas, ke du ĝemeloj, kiuj ĉiam vivis kune, devas doni al sama vor- to saman sencon, ci ankoraŭ ne komprenis min. ĉar ili estas du, kiam ili vidas, kion ci nomas aĵo, ili nepre vidas du malsamaĵojn; kiam tio, kion ci nomas sono, atingas iliajn orelojn, neeviteble ili aŭdas du ssnojn. Se ci ne komprenas tiujn aferojn, estas pro tio, ke ci eĉ ne povas doni sencon al la vorto du. Se ci ne komprenas tiujn aferojn, ci estas libera fari al ci unu dialektikon per cia nescio, kiel Sa- tono faras al si dialektikon per sia malsincero.

Ĉar kiu ajn vorto nepre havas tiom da sencoj, kiom da homoj ekzistas, ĉiu diskuto estas absurda. Se ci argumentas

kontraŭ mi, estas pro tio, ke ci parolas pri unu afero, dum mi priparolas alian. Sed ci diskutas, tial ke ci stulte kredas, ke ni povas priparoli la saman aferon.

Kaj ĉi tie la prudenta Antisteno, farante distingon inter la nesimpligeblaj elementoj eksperimentaj kaj la

Оставить комментарий:


Ваш e-mail является приватным и не будет опубликован в комментарии.